AI in het theater: hoe een slimme bril Live vertaling in 223 talen mogelijk maakt

De magie van theater zit in het gesproken woord, de intonatie van de acteurs, de nuance van een dialoog. Maar wat als je de taal niet begrijpt? Of wanneer je slechthorend bent? Dan valt een groot deel van die magie weg. Tot nu.

Samen met RTL Nederland en EditieNL mochten we onlangs een item maken over een technologische innovatie die deze kloof overbrugt: een AI-bril die alles wat op het podium wordt gezegd, live vertaalt naar 223 talen. Niet als ondertiteling op een scherm ergens ver weg, maar direct op een bril, voor de ogen van de bezoeker.

✨ Technologie die theater inclusiever maakt

Inclusiviteit in cultuur is de afgelopen jaren steeds vaker onderwerp van gesprek. Taalbarrières en gehoorbeperkingen vormen nog altijd een drempel voor veel mensen om van livevoorstellingen te genieten. Deze AI-bril verandert dat.

Met behulp van spraakherkenning en automatische vertaling vangt het systeem live wat acteurs zeggen, zet dit om in tekst, en projecteert dat vrijwel direct op de bril. Bezoekers die anders letterlijk en figuurlijk buiten het verhaal zouden vallen, kunnen nu volledig meeleven met de voorstelling — in hun eigen taal, op hun eigen tempo.

🔍 Hoe werkt het precies?

Om te laten zien hoe de technologie werkt, hebben we tijdens de opnames bij RTL een korte demo gedaan met:

• ChatGPT Advanced Voice Mode – om het systeem te laten reageren op gesproken prompts.
• Whisper – OpenAI’s krachtige spraak-naar-tekst-model.
• En een eenvoudige prompt om het proces te sturen: van gesproken woord naar vertaalde ondertiteling.

Whisper luistert naar de input van de acteurs en transcribeert die razendsnel. Vervolgens vertaalt ChatGPT de tekst in real-time naar een gekozen taal. Het resultaat verschijnt op het brillenglas van de gebruiker — alsof je naar een live ondertitelde film kijkt, maar dan volledig afgestemd op de voorstelling en de taal van je keuze.

En eerlijk is eerlijk: onze poging tot een live demo verliep niet helemaal foutloos 😅 — een perfecte illustratie dat technologie in ontwikkeling is, maar al wel ongelooflijk veel potentieel laat zien.

🌍 223 Talen, één bril: waarom dit ertoe doet

Dat de bril meer dan 200 talen ondersteunt is geen triviaal detail. Het opent de deur naar een cultureel inclusievere ervaring, vooral in steden met veel internationale bewoners en toeristen. En voor doven en slechthorenden biedt het een toegankelijke manier om mee te lezen met de voorstelling, zonder afhankelijk te zijn van een beperkt aantal speciale voorstellingen per seizoen.

Toegankelijkheid wordt hiermee geen uitzondering meer, maar de standaard.

🎤 De rol van AI in culturele innovatie

Wat deze toepassing extra bijzonder maakt, is hoe AI op een concrete, menselijke manier wordt ingezet. Geen abstracte toekomstvisie of geavanceerde toepassingen voor alleen techbedrijven, maar tastbare innovatie in het publieke domein: kunst en cultuur.

De bril laat zien dat AI niet alleen disruptief of commercieel hoeft te zijn — maar ook kan verbinden, ondersteunen, en vooral: inclusiever maken wat voorheen gesloten was.

‍